ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΓΟΥΛΑΤΟΣ: Το ΠΑΣΟΚ της παλινόρθωσης;

Πολύ μα πολύ ενδιαφέρον άρθρο.....

-Δημοσιεύτηκε στην Καθημερινή, 18/11/2007-

"Κάτι αστείο μου συνέβη στο δρόμο για την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ", θα μπορούσε να έχει πει ο ευφυής Ευάγγελος Βενιζέλος, παραφράζοντας την αυτοσαρκαστική δήλωση του Αντλάι Στήβενσον μετά την ήττα του στις αμερικανικές προεδρικές εκλογές του 1952.

Και οι δύο βασικοί υποψήφιοι επιχείρησαν "τριγωνοποίηση". Προσπαθώντας να μεγιστοποιήσουν την εμβέλειά τους διεκδίκησαν το τμήμα εκείνο του ΠΑΣΟΚ με το οποίο ήταν λιγότερο ταυτισμένοι. Ο κοσμοπολίτης Γιώργος Παπανδρέου οικειοποιήθηκε το βαθύ εθνικολαϊκιστικό ΠΑΣΟΚ. Ο Βενιζέλος του "πατριωτικού και κοινωνικού ΠΑΣΟΚ" αγκάλιασε τους εκσυγχρονιστές. Επειτα όμως κάτι περίεργο συνέβη: ο πρώτος υπερψηφίστηκε ως γνήσια φωνή του λαϊκού ΠΑΣΟΚ, ως εκφραστής της αριστερής ρήξης με τα κέντρα εξουσίας και τον "κυβερνητισμό". Ενώ ο δεύτερος έμεινε πίσω να προσπαθεί να πείσει ότι η ψυχή του είναι πιο αριστερή απ’ ό,τι φαίνεται.

Αν το υπό αναζήτηση "αριστερό" ΠΑΣΟΚ τελικά βρέθηκε, τότε εγείρονται ερωτήματα για την επόμενη μέρα. Αν εξαιρέσουμε το πραγματικό πρόβλημα ότι "κάποια στελέχη πλούτισαν", τι είναι κατά τ’ άλλα αυτός ο περίφημος "κυβερνητισμός" και "καθεστωτισμός" που όλοι έσπευσαν να αποκηρύξουν; Από πότε η διαχειριστική επάρκεια και κυβερνητική εμπειρία συνιστούν αμάρτημα για ένα κόμμα εξουσίας; Το "αριστερό" ΠΑΣΟΚ άραγε αρνείται την αγορά, τους διεθνείς συσχετισμούς, τα δυτικά ερείσματα της χώρας; Τι κυβερνητική πρόταση κομίζει ο "αντικυβερνητισμός"; Κοινωνικοποιήσεις επιχειρήσεων και βέτο στο διευθυντήριο των Βρυξελλών; Και γιατί το ΠΑΣΟΚ διεκδικεί από το ΚΚΕ και τον ΣΥΝ τη δουλειά που δικαιωματικά τους ανήκει;

Ο Γιώργος Α. Παπανδρέου ήρθε το 2004 ως φυσικός συνεχιστής του Κώστα Σημίτη. Ο Σημίτης παρέλαβε ένα μεταμεσσιανικό ΠΑΣΟΚ, που παρέπαιε μεταξύ αντιδυτικών αντανακλαστικών και απρόθυμης προσαρμογής, και το αγκυροβόλησε στον πυρήνα της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας. Ο κ. Παπανδρέου διαδέχθηκε αυτό το ώριμο σοσιαλιστικό κόμμα (ώριμο σε βαθμό σήψης, έπειτα από τρεις θητείες κυβερνητικής φθοράς) και επιχείρησε να το ανανεώσει μέσα από τη συνέχεια. Η γερμανικού τύπου σοσιαλδημοκρατία φάνηκε να αποκτά σκανδιναβικά χαρακτηριστικά και επιχείρησε να συναντηθεί με τον αμερικανικό φιλελευθερισμό.

Το εγχείρημα ήταν καινοτόμο, δεν εστερείτο ιδεολογικού δυναμισμού, και το εμβληματικό όνομα Παπανδρέου εξασφάλιζε ότι η διείσδυση στα μορφωμένα αστικά στρώματα δεν θα έχανε τον παραδοσιακό λαϊκό κορμό του ανδρεϊκού ΠΑΣΟΚ. Η συνταγή ήταν υποσχόμενη. Ομως, το τελικό πιάτο απογοήτευσε. Οι περισσότεροι το απέδωσαν σε παράταιρα υλικά. Κάποιοι άρχισαν να ψιθυρίζουν ότι υπάρχει πρόβλημα αρχιμάγειρα.

Πολλοί αντιμετωπίζουν συγκαταβατικά τον κ. Παπανδρέου. Ξεχνούν ότι ο κ. Παπανδρέου πήρε σημαντικά ρίσκα, ξεκινώντας από την ιστορικής σημασίας στροφή στα ελληνοτουρκικά. Σε κρίσιμα ζητήματα απέφυγε την πεπατημένη. Μερικές επιλογές του αποδείχθηκαν ατυχείς, όμως τόλμησε. Αν η περίοδος Σημίτη εδραίωσε το ΠΑΣΟΚ στο κέντρο της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας, ο κ. Παπανδρέου διηύρυνε την ηγεμονία του στο πεδίο του πολιτικού και πολιτισμικού φιλελευθερισμού. Μίλησε για μειονότητες, δικαιώματα των μεταναστών, χωρισμό Εκκλησίας - Κράτους, πράσινη οικονομία, παγκοσμιοποιημένη κοινωνία πολιτών. Πολιτεύθηκε ενάντια στο ρεύμα σε θέματα όπως το Κυπριακό ή το άρθρο 16. Στο υψηλής τεστοστερόνης, βαλκανικών τόνων πολιτικό μας σύστημα, πολλές επιλογές του ήταν αμφιλεγόμενες αλλά, πάντως, καινοτόμες. Οπως η ευρωπαϊστική κληρονομιά Σημίτη, έτσι και οι νεωτερισμοί του κ. Παπανδρέου έγιναν κεκτημένα του πολιτικού συστήματος. Δεν είναι όμως πια βέβαιο ότι ο αρχηγός του ΠΑΣΟΚ ενδιαφέρεται να τα περισώσει.

Στο δρόμο για την επανάκτηση της Χαριλάου Τρικούπη χάθηκαν και μερικά ακόμα. Η περίοδος Σημίτη απέδειξε ότι η σοσιαλδημοκρατία δεν είναι ασύμβατη με τη μακροοικονομική σταθερότητα, τη δημιουργία πλούτου και τη διεύρυνση της ευημερίας – και με σύγκλιση των κοινωνικών δαπανών με την Ε.Ε.-15. Τι επιφυλάσσει για την παραγωγική διαδικασία, την εξυγίανση του ασφαλιστικού, την οικονομική ανταγωνιστικότητα το «αριστερό» ΠΑΣΟΚ, στο όνομα του οποίου ο κ. Παπανδρέου επανεξελέγη;

Ο Γιώργος Παπανδρέου δέχθηκε κρίσιμη αμφισβήτηση της ηγετικής του ταυτότητας. Αντί να απαντήσει επιβεβαιώνοντάς την ενισχυτικά, φόρεσε μιαν άλλη. Θα ήλπιζε κανείς, για το καλό του πολιτικού μας συστήματος, τα προοδευτικά στοιχεία που κάποτε θαρραλέα εισέφερε ή παρέλαβε από τον προκάτοχό του, να μην ενταφιαστούν δίπλα στα πολιτικά πρόσωπα και ιδεολογικά μοτίβα που ανέσυρε από τη ναφθαλίνη.


Ο κ. Γ. Παγουλάτος είναι αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών Σπουδών του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών


ΠΗΓΗ: http://www.eliamep.gr/eliamep/content/home/media/opinions/2007/pasok_in_restoration/el/