Δήμαρχοι Ακαδημαϊκοί....

Κι όμως η πολιτική Επιστήμη έχει και εργαστήρια!!

Ο ακαδημαϊκός, μαθηματικός και φιλόσοφος, Αντάνας Μόκους αποφάσισε να ηγηθεί μιας "τάξης 6,5 εκατομμυρίων μαθητών", όπως τη χαρακτηρίζει, αναλαμβάνοντας το Δήμο της Μπογκοτά. Χωρίς πείρα περί τα δημοτικά εξελέγη αν και ...outsider στο δημαρχικό θώκο χάρη στο «τίμιο και ειλικρινές του πρόσωπο», και η πρωτεύουσα της Κολομβίας μετατράπηκε σε κοινωνικό πείραμα.

Όταν ανέλαβε το Δήμο, το 1994, η πόλη ήταν άντρο εγκληματιών πάσης φύσεως, διαφθοράς, με άναρχη και αιματηρή οδική κυκλοφορία, ενώ συμμορίες ένοπλων ανηλίκων λυμαίνονταν τους περαστικούς. Η πόλη του χάους.

Ο Μόκους, ενθαρρυμένος από παρεμφερείς αποτελεσματικές μεθόδους εντός των αμφιθεάτρων, αποφάσισε να επικεντρωθεί στην αλλαγή της συμπεριφοράς και του πολιτικού πολιτισμού των «μαθητών/δημοτών» του, με μεθόδους ευφάνταστες, που δεν ενέπλεκαν τον «νόμο» με την συνηθισμένη του χροιά.

Το χιούμορ αποτέλεσε την αρχή της απόπειράς του να άρει τον σκεπτικισμό των συμπολιτών του απέναντι σε κάθε προσπάθεια δραστικής αλλαγής. Εκείνο που οι ποινές δεν μπορούσαν να καταφέρουν, μήπως θα μπορούσε να το πετύχει η σάτιρα, η κοροϊδία και η προσωπική εμπλοκή τους στα κοινά? Αποδείχθηκε πως ναι, σε πολλές περιπτώσεις.

Η μεταστροφή των συμπεριφορών επιδιώχθηκε όχι με κηρύγματα, αλλά με επιστρατεύοντας την ισχύ της ατομικής και της κοινωνικής αποδοκιμασίας και άρα ευθύνης. Και προφανώς, πέτυχε.

Ποιές ήταν αυτές οι εκκεντρικές μέθοδοι που μετασχημάτισαν τη ζωή και τη νοοτροπία των Κολομβιανών λοιπόν?
Ο Δήμαρχος προσέλαβε 420 μίμους- αντί ...τροχονόμων –που σε διάφορα κομβικά σημεία της πόλης κορόιδευαν όσους παραβίαζαν τον ΚΟΚ στους δρόμους της πόλης. Οι οδηγοί και οι πεζοί συμμορφώθηκαν, μια και η δημόσια «διαπόμπευση» ήταν πολύ χειρότερη τιμωρία από τα χρηματικά πρόστιμα.

Ο Μόκους μάλιστα έβαλε λουκέτο στην Τροχαία, αφού λόγω της ενδημικής διαφθοράς των τροχονόμων, η αποτελεσματικότητά της ήταν μηδενική.
Οι θάνατοι από τροχαία ατυχήματα υποδιπλασιάστηκαν κατά τη διάρκεια της θητείας του.

Ζήτησε να ενημερώσει το Δήμο όποιος συναντήσει έναν υποδειγματικό ταξιτζή. 150 ανθρωποι τηλεφώνησαν, κάλεσε τους ταξιτζήδες που του υπέδειξαν, τους έχρισε «Ιππότες της Ζέβρας» και τους ανέθεσε να καταθέσουν τις προτάσεις τους για το πώς μπορεί να βελτιωθεί η συμπεριφορά των υπόλοιπων ταξιτζήδων.

Για να αντιμετωπίσει τη λειψυδρία, ο δήμαρχος δεν περιορίστηκε σε φυλλάδια που συνιστούν τον περιορισμό της άσκοπης χρήσης νερού. Γύρισε ένα σποτάκι, όπου ο ίδιος έκανε ντους, και, κλείνοντας το νερό την ώρα που σαπουνιζόταν, ζητούσε και από τους πολίτες να κάνουν το ίδιο κι εκείνοι. Η κατανάλωση νερού μειώθηκε κατά 14%. Με επιπλέον οικονομικά κίνητρα που παρείχε ο Μόκους, τώρα η κατανάλωση είναι 40% μικρότερη από τότε που ανέλαβε το Δήμο.

Σε μια πόλη όπου η κυκλοφορία όταν πέσει ο ήλιος θεωρείται από ριψοκίνδυνη έως προκλητική, καθιέρωσε μια βραδιά για γυναίκες, και 700.000 δημότισσες άφησαν τους άντρες τους στο σπίτι με τα παιδιά, κι εκείνες βγήκαν αμέριμνες και ασφαλείς για να διασκεδάσουν, με αστυνομικίνες να περιπολούν τους δρόμους.

Μηχανεύτηκε ένα «εμβόλιο ενάντια στη βία». Οι πολίτες ζωγράφισαν πάνω σε ένα μπαλόνι το πρόσωπο όποιου τους είχε χτυπήσει, και μετά, σε μια εκδήλωση, το έσπασαν τελετουργικά.

Ο εθελοντικός αφοπλισμός βέβαια, που ο Δήμαρχος εισήγαγε, δεν είχε εντυπωσιακή συμμετοχή. Μόνο ένα 1% παρέδωσε τα όπλα του, όμως τελικά οι ανθρωποκτονίες μειώθηκαν κατά 26%, με τη συνδρομή και των ΜΜΕ που κάλυψαν το γεγονός. Εξάλλου, το ποσοστό των ανθρώπων που θεωρούν ότι με τα όπλα προστατεύονται καλύτερα, έπεσε θεαματικά, από το 24,8 το 2001 στο 10,4% το 2003.

Στο θέμα του πολιτικού πολιτισμού, ευρηματικά δραστηριοποίησε τους ίδιους τους κατοίκους και τη δική τους δύναμη να αλλάξουν τα πράγματα γύρω τους. Μοίρασε χαρτονένιες μεγάλες φιγούρες «thumbs up» και «thumbs down», που οι πολίτες επεδείκνυαν κατά τη διάρκεια της μέρας στην πόλη, επικροτώντας ή αποδοκιμάζοντας τη συμπεριφορά των συμπολιτών τους.

Όταν ζήτησε από τους δημότες να προσφέρουν εθελοντικά ένα 10% παραπάνω σε φόρους, 63.000 φορολογούμενοι ανταποκρίθηκαν, αυξάνοντας κατά πολύ τα δημοτικά έσοδα το 2002.

Δεν ήταν βέβαια όλα τα μέτρα ευχάριστα, αφού σε κάποιες περιπτωσεις ο Μόκους ένιωσε ότι θα έπρεπε να επιβληθεί και χωρίς την επικρότηση των δημοτών, όπως με το νόμο του «καρότου» με τον οποίο τα μπάρ και τα κέντρα διασκέδασης έκλειναν στη μία το βράδυ. Στόχος ήταν να μειωθεί η κατανάλωση αλκοόλ και τα κρούσματα βίας που αυτή συχνά συνεπάγεται.

Με τις κοινοτικές περιπόλους και τα κοινοτικά μέτωπα που θέσπισε, οι ανθρωποκτονίες μειώθηκαν κατα 70%, αποδεικνύοντας τη δύναμη της κοινωνίας να αυτοπροστατευθεί ειρηνικά μέσα στο κατάλληλο νομικό και κοινωνικό πλαίσιο, και με τον αντίστοιχο μηχανισμό κινήτρων και αντικινήτρων που αρμόζει στον πολιτικό πολιτισμό της.

Φύσει αισιόδοξος για την ανθρώπινη φύση, ο πρώην Δήμαρχος Μπογκοτά, δηλώνει ότι η γνώση είναι που δίνει ισχύ στους ανθρώπους..

«Αν ο κόσμος ξέρει τους κανόνες, και ευαισθητοποιηθεί με την τέχνη, το χιούμορ και την δημιουργικότητα, λέει, είναι πολύ πιθανότερο να δεχθεί την αλλαγή».

πηγές: Harvard University Gazette, Wikipedia